Deces de Georges Condominas

Article actualitte.com 19 juillet 2011

Décès de Georges Condominas, le ‘Proust de l’ethnologie’
L’ethnologue français Georges Condominas est décédé à l’âge de 90 ans, le 17 juillet à Paris à l’hôpital Broca, à la suite d’un infarctus.

Georges Condminas est né en 1921 à Haiphong au Vietnam d’un père français et d’une mère métisse portugo-sino-vietnamienne. Il fut un grand spécialiste de l’Asie du Sud-Est, célèbre pour ses études sur les différentes ethnies de cette région du monde, notamment au Vietnam et au Cambodge.

La plus grande œuvre de l’ethnologue français est sans doute l’ouvrage Nous avons mangé la forêt de la Pierre-Génie Gôo publié en 1957 au Mercure de France, qui l’avait entre autres fait remarqué par Claude Levi-Strauss. Celui-ci ayant alors qualifié l’auteur de « Proust de l’ethnologie ».

Ce travail retrace son expérience et ses observations faites dans le village Sar Luk de population mnong gar, situé au Vietnam, où il avait séjourné de 1948 à 1950 pour le compte de l’Office de la recherche scientifique coloniale (Orsc), devenu depuis l’Office de la recherche scientifique et technique outre-mer (Orstom).

Il fut nommé en 1960 directeur d’études à la VIe section de l’École pratique des hautes études (Ephe) où il crée en 1962, avec André-Georges Haudricourt et Lucien Bernot, le Centre de documentation et de recherche sur l’Asie du Sud-Est et le monde insulindien (CeDRASEMI). Il a également collaboré avec l’Unesco, ainsi que les universités de Yale et de Columbia.

Condominas était sur-diplômé. Il obtient une licence de droit à la faculté de Hanoï, où il fréquentera également l’Ecole supérieure des beaux-arts, en 1943, une licence de lettres puis un doctorat en sciences humaines à la Sorbonne en 1947 et 1970, un diplôme du Centre de formation aux recherches ethnologiques à Paris en 1948 et enfin un diplôme de l’Ecole pratique des hautes études de Paris en 1955.

______________________

Tin Tuổi Trẻ on line 20/07/11 :

Vĩnh biệt nhà dân tộc học của núi rừng Tây nguyên
TT – Nhà dân tộc học Georges Condominas (“Dân tộc học như một nghệ thuật sống”, Tuổi Trẻ ngày 20-12-2007) đã từ trần ngày 17-7 tại Bệnh viện Broca, Paris, thọ 90 tuổi. Giáo sư Georges Condominas qua đời là một mất mát to lớn cho giới nghiên cứu văn hóa – xã hội Việt Nam.

[IMG]http://images1.tuoitre.vn/tianyon/ImageView.aspx?ThumbnailID=508851[/IMG] Georges Condominas ở Tây nguyên năm 2006 – Ảnh tư liệu
Tên của ông luôn được gắn liền với Tây nguyên, với Mnông Gar, làng Sar Luk và núi rừng Đông Nam Á. Tây nguyên và tỉnh Đắk Lắk cũng là nơi mà ông từng bận chiếc khố của người dân tộc, nơi mà ông cống hiến cả cuộc đời cho công trình nhân học qua bộ sách nổi tiếng Nous avons mange la foret de la pierre – genie Goo (Chúng tôi ăn rừng Đá – thần Goo) xuất bản năm 1957.
Georges Condominas là một trong ba nhà nhân học đã dành trọn cuộc đời cho Việt Nam. Hai nhà nghiên cứu kia đã ra đi trước ông là giáo sư Gerald Cannon Hickey và Jacques Dournes. Rất nhiều nhà nghiên cứu gọi ông thân mật là Condo để nhắc đến một người đàn anh trong hoạt động nghiên cứu về Đông Nam Á và cũng là một người bạn luôn tranh đấu cho những người dân tộc thiểu số ở vùng cao.
Không những là một nhà nhân học nổi tiếng, ông Condominas đã cống hiến rất nhiều trong nhiều lĩnh vực khác nhau như ngôn ngữ học, thời đại nô lệ, ngành canh nông, đặc biệt về du canh du cư. Năm 2007, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam và Bảo tàng Quai Branly (Pháp) đã tổ chức cuộc trưng bày hiện vật, phim ảnh, ghi chép Chúng tôi ăn rừng – Georges Condominas ở Sar Luk tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Cũng trong năm này, ông được Nhà nước Việt Nam trao tặng Huy chương Hữu nghị.
Tên tuổi của Georges Condominas sẽ luôn được nhắc tới và ông sẽ mãi là một người dân của núi rừng Tây nguyên Việt Nam.
CHUNG HOÀNG CHƯƠNG
(giáo sư ngành Đông Nam Á học tại Đại học San Francisco)

*********

* Nhà dân tộc học Georges Condominas sinh năm 1921 tại Hải Phòng; cha là người Pháp, mẹ là người Việt lai Bồ Ðào Nha. Ông đỗ cử nhân luật tại Trường đại học Hà Nội, đồng thời theo học Cao đẳng Mỹ thuật Ðông Dương vào năm 1943, cử nhân văn chương rồi tiến sĩ khoa học nhân văn ở Sorbonne (Paris) vào năm 1947 và 1970… Ông là người sáng lập Trung tâm tư liệu và nghiên cứu về Ðông Nam Á và vùng Insulien (CeDRASEMI).
* Các tác phẩmChúng tôi ăn rừng, Không gian xã hội vùng Ðông Nam Á, Biên niên của Sar Luk, Làng Mnông Gar của ông đã được ấn hành ở Việt Nam. Hai tác phẩm Xa lạ là chuyện thường ngày, Sar Luk – miền Trung Việt Nam được xem là hai cuốn sách làm khuấy động ngành dân tộc học thế giới.

* “Tôi tin rằng chính trong vô thức tôi đã chọn lựa cư dân nghèo khổ, sống nhọc nhằn trong những không gian xã hội hạn hẹp, nhưng gắn bó trực tiếp với Tự nhiên và với những tài nguyên của nó. Rời bỏ thế giới của những đặc quyền và thích nghi với lối sống của người Mnông Gar để hiểu họ hơn không chỉ là một thử thách mà còn làm cho bản thân tôi phong phú thêm lên, bởi vì tôi đã được hưởng tình bằng hữu của họ. Họ đã rèn luyện nhân cách của tôi và đã bắt tôi – dù họ không ý thức được điều đó – tìm một phương pháp nghiên cứu tôn trọng được tập tục và ngôn ngữ của họ. Ðúng là tôi nợ họ quá nhiều!…”. (Trích Diễn từ nhận giải Việt Nam học – Quỹ văn hóa Phan Chu Trinh năm 2009 của Georges Condominas)

______________________

– Documentaire video du CNRS sur Georges Condominas :

http://videotheque.cnrs.fr/video.php?urlaction=visualisation&method=QT&action=visu&id=707&type=grandPublic